De rol van de vader

Naast de counselling voor stiefmoeders zou ik ook dolgraag de biologische vaders een keer aan het woord laten. Hoe ervaren zij hun partner als stiefmoeder van hun kinderen?
Vaders dienen, zeker als de kinderen alleen de weekends bij hem doorbrengen, de opvoedkundige taken op zich te nemen. In de meeste gevallen wordt de zorgrol toebedeeld aan de nieuwe partner/stiefmoeder. En is dat ook eigenlijk niet de bedoeling van de biologische vader? Hebben zij hun partner gekozen op die zorgende eigenschappen? En als de nieuwe partner zelf ook al kinderen heeft dan is het toch een kleine moeite om ook vaders kinderen te verzorgen cq op te voeden? Heel wat stiefmoeders stappen in die valkuil; om de nieuwe partner te behagen en te worden geaccepteerd door zijn kinderen. En hoeveel vaders voelen zich hier zeer wel bij; zij kunnen weer gaan en staan waar ze willen en sporten op een tijd wanneer het hun past. De nieuwe partner en stiefmoeder maken dat voor hem het leven weer 'normaal' aansluit op zijn 'vorige' leven. Voor stiefmoeders zonder eigen kinderen is het moeilijk een plaats te vinden in het gezin. De kinderen horen bij de vader vanaf het moment van geboorte zijn ze een deel van hem. Als blijkt dat de nieuwe partner toch moeite heeft met het feit dat de stiefdochter van dertien, ongevraagd, haar parfum gebruikt, is dat voor de vader een futiliteit,"waar maak je je druk om"? Voor de nieuwe stiefmoeder voelt het alsof niets meer exclusief van haar is, ze moet haar partner en het huis al delen met zijn kinderen en nu zitten ze ook nog aan haar spullen en hij begrijpt niet dat ze hierover boos wordt.
Vaders rol hierin is tweeledig: naar het kind toe: "je mag ongevraagd geen dingen gebruiken" niet van haar maar ook niet van anderen en naar de partner dat is een egbrek aan respect en naar zijn partner begrip tonen dat ze hierover verbolgen is omdat zij ook recht heeft op een plaats voor haarzelf in dit huis. Dit geldt zowel lettelijk als figuurlijk.

Natuurlijk zoek je als vader een partner die het ook met je kinderen kan vinden maar betekent dit dat ook alle verantwoordelijkheden kunnen worden doorgeschoven naar haar?
Nee natuurlijk niet. Biologische ouders blijven altijd ieder voor zich honderd procent verantwoordelijk voor hun kinderen, dus niet ieder vijftig procent maar honderd! Dat geldt ook nog na een scheiding en deze verantwoordelijkheid kan en mag niet worden overgedragen aan de nieuwe partner.

Rupsje nooitgenoeg

Kinderen hebben hun eigen waarheid, een waarheid die de werkelijkheid vaak vertekent.
"Papa was er met mijn verjaardag nooit". In werkelijkheid is dat slechts tweemaal gebeurd omdat hij voor zijn werk in het buitenland was.
Vaker nog geldt dat ook voor hun beleving van ontvangen liefde en aandacht; ze vinden dat ze in alle opzichten tekort zijn gekomen en, vertekend of niet zij blijven hiervoor de rekening presenteren aan ouders, familie en vrienden. Ze gedragen zich (vaak onbewust) als een parasiet.
Hetgeen hun wordt toegezegd wordt altijd opgerekt; een dagje weg worden er twee. Een vakantie van twee weken naar het buitenland is te kort vanwege de afstand dus dat worden er vier. Geleende dingen komen slechts moeizaam terug en geld wordt liever niet terugbetaald; de verstrekker van de lening heeft het toch niet nodig? De auto nodig? wordt niet gevraagd, soms meegedeeld, maar altijd aangenomen dat dit allemaal kan. De tank benzine weer aanvullen? oh helemaal vergeten. Doe ik een volgende keer wel. En jammer genoeg strekt zich dit uit tot de volwassenheid. Eenmaal op zichzelf wonend zet dit patroon zich voort. Afspraken worden niet nagekomen. Er moet altijd iets worden meegenomen van het ouderlijke huis. De krant die jullie toch al gelezen hebben? een pak koffie of toilletpapier, tampons of panties omdat ze dit net niet in huis hebben, maar ook het min of meer afdwingen van beloftes om al dan niet een bezoek te brengen, te passen op kleinkinderen en onverwacht bezoek met eten en slapen zonder van tevoren afgesproken. Hoezo komt dit moeilijk uit? Ze hebben er in hun eigen beleving gewoon recht op. Als je ze hierop aanspreekt herkennen ze zichzelf totaal niet in dit gedrag.
Ze vinden zichzelf zeer behulpzaam, doen altijd alles voor iedereen kosteloos en vinden dat ze zeer flexibel zijn en al helemaal niet veeleisend. Het lijkt wel of het hun ontbreekt aan elke vorm van zelfreflectie. Als biologische moeder met onvoorwaardelijke liefde voor je kind is dit niet altijd even gemakkelijk en zie je best die vervelende kanten van je kind maar bedekt deze met de mantel der liefde. Misschien begrijp je het ook allemaal wel vanuit een 'moeilijk' verleden. Hoeveel moeilijker is dit voor de stiefmoeder. Zij vind die kinderen 'rupsjesnooitgenoeg' die de rekeningen in de bus van een onschuldige derde posten, die niet verantwoordelijk is voor de vereffening van deze rekeningen. Ze behoren in de postbus van de biologische moeder, maar de loyaliteit aan die biologische moeder verbiedt hun dat. Zij proberen bij de stiefmoeder af te dwingen wat hun biologische moeder hun heeft onthouden!. Ik ken een stiefmoeder die bij gelegenheid erachter kwam dat zelfs haar gouden sieraden werden 'geleend' . Onnodig te vermelden dat dit wel enige boosheid oproept. In dit geval gaat het niet om de gouden sierraden maar om de daarbij behorenden emotie. Een emotie die stiefkinderen en stiefouder nooit kunnen delen.

De regenboog

Het samengestelde gezin is als een regenboog waarin iedere persoon die deel uitmaakt van dat gezin zijn eigen kleur en mooie schittering inbrengt. Laat de regenboog intact! We verwonderen ons immer over al die mooie kleuren die zo naadloos in elkaar overlopen. Simpeler gezegd; laat ieder in zijn eigen waarde.
Rood en blauw zijn beide primaire kleuren en als kleur volkomen gelijkwaardig aan elkaar maar niemand zal beweren dat het dezelfde kleuren zijn. Zo heb ik ook altijd het leven met andermans kinderen gezien, als kinderen gelijkwaardig aan elkaar maar toch zo verschillend. Niet meer niet minder; niet beter niet slechter; niet gemakkelijker niet moeilijker; niet meer of minder problemen; maar wel volkomen anders.
Zonder aan de grondstoffen te morrelen verandert het universele begrip rood en blauw niet. Zo verandert het stiefgezin ook nooit in een kerngezin; simpel omdat de fundamentele basis er reeds is en nooit meer kan worden veranderd. In het leven met andermans kinderen doorloop je verschillende fases van respectievelijk gedogen, accepteren en het ultieme wat je kunt bereiken is ze te aanvaarden. Dat is een proces van jaren en misschien blijf je steken in de fase van acceptatie. De kinderen gaan door eenzelfde proces alleen is het voor hun allemaal wat heftiger. Ook zij blijven vaak steken in de fase van acceptatie. Als stiefouder kies je min of meer voor deze situatie. Kinderen hebben niets te kiezen, dat wordt voor hun gedaan!! Een kind heeft het recht om van vader en moeder te houden, ook al zijn die in gebreke gebleven. Sterker, het is een kunst om de gebreken van de ouders onder ogen te durven zien, ze te benoemen en dan nog liefdevol van beide ouders te houden. Kritiek op een bepaald gedrag of aspect betekent niet dat de gehele persoon wordt veroordeeld. (Stief)ouders hebben de plicht om hun kinderen daarbij te helpen. Dat lijkt op altruïstisch handelen maar niets is minder waar; het is ordinair eigenbelang op de lange termijn.